Saat dünyasında bir soru sorulduğunda cevabın saklı olduğu en önemli kaynak Berner’in Resimli Mesleki Horology Sözlüğüdür. Berner’in kitabında, dalgıç (dalış) saati “en az 100m derinliğe dalmaya dayanıklı ve ISO 6425 standardında belirtilen şartları yerine getirmeye dayanacak şekilde tasarlanmış bir saat” olarak tanımlanıyor.
Dolayısıyla bir saat ISO 6425 sertifikalı değilse, bir dalgıç saati değildir. Bu cevap kolay gibi görünebilir ama ISO 6425 standardını karşılamak çok kolay değildir. Bu da şunu göstermektedir ki piyasada dalgıç saati olarak bilinen çoğu saat esasında gerçek dalgıç saati olmayabilir.
ISO 6425 sertifikası, 1996 yılında son halini almış ve o günden bu yana hiçbir değişikliğe uğramadan geçerliliği devam etmektedir. Dalgıç saatleri için uygulanan ISO kuralları, dalgıç saatlerinin fiziksel gerekliliklerini ve bunları test etme yöntemlerini belirtir.
Dalgıç saatleri öncelikli olarak kullanıcının en fazla 60 dakikaya kadar süre belirleyebilmesini sağlayan bir mekanizma ile donatılmış olmalıdır. Bu mekanizma, dönen bir çerçeve veya dijital bir ekran olabilir. Bu sürenin belirlenmesinin sebebi, dalış esnasında yaşanacak aksiliklere karşı oksijen ve dalış süresinin doğru ayarlanmasıdır. Bu sebeple mekanizma yanlışlıkla manipüle edilmeyecek yapıda olmalıdır. Kadrandaki işaretler, ön seçim mekanizmasındaki işaretlerle koordine edilmelidir ve açıkça görülebilmelidir. Kalan zaman da net bir şekilde görülmelidir ve açıkça ayırt edilebilir olmalıdır. Analog saatlerde bu genellikle saniye cinsinden ışıklı malzeme yerleştirilerek sağlanır. Son olarak, pille çalışan saatlerin pil göstergesi olması gerekir. Bunların her biri karanlıkta 25 cm veya 10 inçte görünür olmalıdır.
Su altında tuzlu su direncini ve güvenilirliğini belirleyen bazı şartlar da vardır. Tuzlu suya karşı direnç testinde saatler; içinde yaklaşık bir litrede 30 gram sodyum klorid bulunan sulu solüsyon içine yerleştirilir ve 24 saat boyunca 18 ile 25 derecede bekletilir. Testten sonra kasa ve saat aksamları değişiklikler (oksidasyon gibi) için denetlenir ve hareketli parçaların hala düzgün çalışıp çalışmadığından emin olmak için test edilir.
Su altında güvenilirlik testi, saatin 50 saat boyunca 18 – 25 derece aralığında, yaklaşık 30 santim derinliğinde suya (tuzlu su değil) daldırılmasını ve ardından saatin doğru işleyiş açısından incelenmesinden oluşan komplike bir testtir. Su altında güvenilirlik testinden önce ve sonra saatin kasasına nemin nüfuz edip etmediğini belirlemek için yoğunlaşma testleri uygulanır. Saat bir tabak üzerine yerleştirilir ve 40 ile 45 derece civarında ısıtılır. Saat, istenilen sıcaklığa ulaştığında üzerine 18-25 derece aralığında olan bir damla su, saat ekranının üzerine damlatılır. Bir dakika sonra su silinir ve ekranın iç kısmında yoğunlaşma olan herhangi bir saat testten geçemez. Çünkü bu sonuç bir sızıntı olduğunu gösterir.
ISO 6425 hem anti manyetik saatleri yöneten ISO 764’ü hem de darbe direncini kapsayan ISO 1413’ü içerir. ISO 764, saatlerin her birinin 1 dakika boyunca üç farklı eksende 4800 amperlik bir manyetik alana yerleştirilmesini ve doğruluğunu test öncesi ve sonrası ölçülen günde +/- 30 saniye içerisinde muhafaza etmesini gerektirir. Örneğin, saat testten önceki güne göre +12 saniye ilerideyse testi geçer. Ama bu süre 40 saniyeye ulaşırsa testi geçemez.
Darbelere karşı direnç standartında, bir metre yükseklikten parke zemine düştüğünde saatin aldığı darbeyi simüle etmesi amaçlanmaktadır. Test, bu darbeyi saatin yanından, ön veya üst kısmından alacak şekilde tekrarlanır. Saate uygulanacak şok için 3 kg ağırlığında bir mekanizma 1 metre yükseklikten saate çarptırılır. Saniyede 4,43 metre hızla gerçekleşen bu düşüşte ortaya çıkan şok gücü yaklaşık 5.000 Gs’ye denk gelmektedir. Bu testin sonucunda ISO standardının yakalanması için saatin test öncesi ölçümüne göre +/- 60 saniyeden fazla sapma yapmaması gerekir.
Bir sonraki gereksinimler dış güçlere direnişle ilgilidir. İlk test kayışın yaylanmasına yönelik yapılır. Kayış kapalıyken kayışın iç kısımları her yöne doğru 200 Newton’a eşit bir güç uygulanarak dışa doğru itilir. Bu işlemin gerçekleşmesi için kayışın yaylarına yaklaşık 20 kilogram kuvvet uygulanması gerekir. Kayış dışında kalan kısımlarda bir sorun olup olmadığına bakmak için saat, nominal derinlik basıncının yüzde 125’ine 10 dakika boyunca tabi tutulurken, 5 Newton’luk bir kuvvet veya bir pounddan biraz fazla bir kuvvet uygulanır. Hem bu testten önce hem de sonra, sızıntı olmadığından emin olmak için daha önce bahsettiğimiz yoğunlaşma testi tekrar yapılır. Testi geçen saatler bir sonraki aşamaya geçer.
Bir sonraki gereksinim ise termal şoka direniştir. Saat, sıcak suya (40 derece ) daldırılır, sonra soğuk suya (5 derece), daha sonra tekrar sıcak suya daldırılır. Saat, her bir sıcaklıkta 10 dakika bırakılır ve bir sıcaklıktan diğerine geçiş süresi 1 dakikayı aşmaz. Üç daldırmadan önce ve sonra, saatin içine nem girmediğinden emin olmak için yoğunlaşma testi uygulanır. En son testte, aşırı basınçtaki su direnci nominal derinliğin yüzde 125’ine eşittir. Yoğunlaşma testi başlangıçta, saatte nem olmadığını doğrulamak için gerçekleştirilir. Daha sonra saat bir basınç test cihazına daldırılır ve 1 dakika içinde nominal derinliğinin yüzde 125’ine eşit bir basınç uygulanır. İki saat sonra, saate uygulanan basınç 1 dakika içinde 0,3 bara hızlıca düşürülür ve bir saat boyunca basınç bu seviyede korunur. Saat kaldırılır, kurutulur ve yoğunlaşma testi tekrarlanır.
Son olarak ISO standartları, aşırı basıncın hava geçirmezliği için isteğe bağlı bir testi içerir. Saat, iki bar hava basıncına veya yaklaşık 29 psi’ye tabi tutulur ve saatin içine giren hava akışı ölçülür. Benzersiz yöntemler kullanılarak yapılan bu test her zaman yapılmamaktadır.
ISO 6425 standardını karşılamak için bu testler, aday olan her saatte yapılmaktadır. Bu, yalnızca “su geçirmez” olan saatler için kullanılan daha az sıkı ISO 2281 ile karşılaştırıldığında önemli bir farktır. 100, 200 veya 300 metre derinliğe dayanabildiği belirtilen bir saati gördüğünüzde, saatin bir ISO 6425 dalgıç veya bir ISO 2281 suya dayanıklı model olup olmadığına dikkat edin. Artık bu testleri bildiğinize göre almak isteyeceğiniz dalgıç saatinin ne kadar dayanıklı ve zor işlemleri geçerek bu isme hak kazandığının farkına varabilirsiniz.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder